به چند علت زير توجه به سرطان تخمدان از اهميت خاصي برخوردار است:
* سرطان تخمدان شايع ترين علت مرگ خانم ها در اثر سرطان هاي دستگاه تناسلي است.
* شايع ترين سرطان زنان است که در مراحل پيشرفته، تشخيص داده مي شود.
* احتمال وقوع آن يک مورد در 55 زن است و علت مرگ يک زن از 100 زن است.
سرطان تخمدان در چه سنيني شايع است؟
سرطان هاي تخمدان به دو گروه تقسيم مي شوند:
* گروه اول: 80 درصد سرطان هاي تخمدان را تشکيل مي دهند. صحبت ما بيشتر در مورد اين دسته از سرطان‌هاي تخمدان است که بعد از 40سالگي شايع اند و در سنين 75 تا 79 سالگي به حداکثر شيوع خود مي رسند، به طوري که با افزايش سن، بروز آن به شدت افزايش مي يابد. اين گروه از سرطان ها اکثرا در مراحل پيشرفته تشخيص داده مي شوند و به اين ترتيب تشخيص زودرس (در مراحل اوليه) مهم است.
* گروه دوم: سرطان هاي تخمداني که از سلول هاي جنيني منشا مي گيرند و 20 درصد سرطان هاي تخمدان را تشکيل مي دهند که بيشتر در دختران و زنان تا قبل از 20 سالگي بروز مي کند. اين گروه برعکس گروه اول، به دليل بروز علائم حاد (بيشتر به صورت درد و تورم شکمي) در مراحل اوليه تشخيص داده مي شوند و بقاي عمر در اين گروه از سرطان هاي تخمدان، زياد است.
چه عواملي در ايجاد سرطان تخمدان نقش دارند؟
وراثت و سابقه فاميلي در سرطان تخمدان تقريبا از مهم ترين عوامل است. 5 تا 10درصد سرطان هاي تخمدان در زناني بروز مي کند که ناقل ژنتيک مرتبط با سرطان هستند و اين گروه، جمعيت پرخطر سرطان تخمدان محسوب مي شوند.
فردي که داراي يک مورد سرطان تخمدان در بستگان درجه يک خود است، حدود 2 تا 4 برابر افراد عادي در معرض خطر ابتلا مي باشد. به اين ترتيب افرادي که سرطان تخمدان در خانواده ي آنها شايع است، بايد در سنين 25 تا 35 سالگي، هر 6 ماه يک بار تست غربالگري سرطان تخمدان به صورت معاينات زنانگي و لگن، سونوگرافي داخل واژن و ... را انجام دهند.
آيا روشي براي پيشگيري از سرطان تخمدان در افراد پرخطر با سابقه خانوادگي وجود دارد؟
بله، مطالعات نشان داده است که مصرف قرص‌هاي ضد بارداري به مدت 10 سال خطر ابتلا به سرطان تخمدان را در افراد با سابقه فاميلي کاهش مي دهند و همانند زنان بدون سابقه فاميلي مثبت مي کند.
به اين ترتيب در صورت عدم تمايل به باروري در افراد با سابقه فاميلي مثبت توصيه مي شود که از قرص هاي ضد بارداري استفاده کنند.
به طور کلي مصرف قرص هاي ضد بارداري به دليل جلوگيري از تخمک گذاري و جلوگيري از آسيب تخمدان به عنوان يک روش پيشگيري از سرطان تخمدان مي باشد.
روش ديگر پيشگيري از سرطان تخمدان در افراد با سابقه فاميلي(دو نفر از بستگان درجه يک او مبتلا به سرطان تخمدان باشند) آن است که با رسيدن به سن 35 سال، تحت جراحي برداشتن تخمدان قرار گيرند تا از بروز اين بيماري پيشگيري شود.
لازم به ذکر است که کمبود هورمون هاي تخمدان بعد از برداشتن آن، با مصرف جانشيني هورمون تامين خواهد شد و برداشتن تخمدان ها منجر به پوکي استخوان و عوارض ناشي از آن نخواهد شد.
آيا عوامل ديگري در ايجاد سرطان تخمدان نقش دارند؟
بله، زناني که در طبقه متوسط تا بالاي جامعه در کشورهاي صنعتي زندگي مي کنند، در معرض خطر بيشتري هستند. رژيم غذايي زنان و ميزان چربي بالاي آن در کشورهاي صنعتي با کشورهاي غيرصنعتي تفاوت اساسي دارد.
برخي مطالعات نشان مي دهد زناني که شير پرچرب مي نوشند، در مقايسه با زناني که شير کم چرب تر مي نوشند، بسيار بيشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان تخمدان هستند.
آيا زايمان و تعداد آن در ايجاد و پيشگيري از سرطان تخمدان نقش دارد؟
بارداري و زايمان، خطر بروز سرطان تخمدان را کاهش مي دهد. با اولين بارداري اين خطر 40 درصد کاهش مي يابد و در هر يک از بارداري هاي بعدي نيز 14درصد کاهش خطر وجود دارد. در خانم‌هايي که 6 بارداري يا بيشتر دارند، ميزان خطر به کمتر از يک سوم کاهش مي يابد.
بر اساس مطالعات مشاهده شده که زنان با سابقه نازايي (15سال يا بيشتر) بيشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان تخمدان هستند.
داروها در ايجاد سرطان تخمدان چه نقشي دارند؟
همان طور که گفته شد مصرف قرص هاي ضد بارداري خطر سرطان تخمدان را 40 درصد کاهش مي دهد. مطالعات ديگري نشان داده است، خطر سرطان تخمدان در زناني که داروهاي محرک تخمک گذاري مصرف مي کنند بيشتر است. البته تعداد موارد کم بوده است.
تشخيص زودرس سرطان تخمدان چگونه امکان پذير است؟
در حال حاضر بيش از 75 درصد بيماران مبتلا به سرطان تخمدان در مرحله پيشرفته، بيماري شان تشخيص داده مي شود که در اين زنان اميد زنده ماندن، کم است. به طوري که علي رغم انجام جراحي هاي وسيع و شيمي درماني، 15 تا 20درصد بيماران مي توانند بقاي عمر پنج ساله داشته باشند. در صورتي که اگر بيماري در مراحل اوليه تشخيص داده شود، قابل درمان است.
تشخيص زودرس سرطان تخمدان در مراحل اوليه، توسط موارد زير امکان پذير است:
* مراجعات 6 ماه يک بار خانم ها به پزشک زنان براي معاينه
* مراجعه به پزشک متخصص زنان، در صورت مشاهده ي هر گونه علامت غيرطبيعي در لگن و شکم (به خصوص در سن بالاي 40 سال)
* شک کردن پزشک به وجود سرطان تخمدان، در صورت شنيدن شکايات احتمالي بيمار در انجام سونوگرافي داخل واژن
* نشانه‌هاي بيوشيميايي در خون
نشانه هاي باليني سرطان تخمدان در مراحل اوليه، ناشي از رشد تومور در داخل لگن است که علائمي مانند سوء هاضمه، دردهاي مبهم شکمي و ساير اختلالات خفيف گوارشي، تکرر ادرار و احساس فشار در لگن را ايجاد مي کند.
تشخيص اوليه اين موارد، نيازمند شک پزشک به وجود بيماري، با شنيدن علائم گفته شده توسط بيمار است و پزشک در گفتگو با زنان 40 تا 60 ساله که علائم مبهم گوارشي و لگني دارند، بايد وجود تومورهاي تخمدان را مد نظر قرار دهد.
علاوه بر اين، آيا معاينات منظم در هر سال مي تواند باعث تشخيص زودرس سرطان تخمدان شود؟
اگر در معاينه لگن خانمي (به خصوص بالاي 40 سال) توده اي با قطر بيش از 5 سانتي متر در تخمدان ديده شود، احتمال سرطان تخمدان زياد است.
وجود اين توده‌ها در زنان جوان در سنين باروري، بيشتر علت هورموني دارد و به دليل اختلال در عملکرد تخمدان‌هاست که در70 درصد موارد خود به خود برطرف مي شود، يعني سرطان تخمدان نيست. ولي با اين همه، تداوم وجود اين توده‌ها در تخمدان در طي 6 تا 8 هفته و وجود علائم خاص در سونوگرافي حتي در زنان جوان، بررسي وجود سرطان تخمدان را ايجاب مي کند.
با افزايش بعضي نشانه هاي بيوشيميايي در خون طي سرطان تخمدان، از جمله يک آنتي ژن به نام CA125 ، انقلابي در تشخيص زودرس سرطان تخمدان رخ داد، طوري که اين نشانه ي بيوشيميايي در بيش از 80 درصد بيماران مبتلا به سرطان تخمدان افزايش مي يابد، اما متاسفانه اين نشانه تنها در نيمي از بيماران در مراحل اوليه افزايش مي يابد و گذشته از آن در ساير سرطان ها و بيماري هاي خوش خيم دستگاه تناسلي و در يک درصد افراد کاملاً طبيعي نيز ممکن است افزايش يابد. به اين ترتيب اين نشانه بيوشيميايي نمي تواند در تشخيص سرطان تخمدان کمک زيادي کند.
در خانم‌هاي يائسه، بررسي حجم و شکل تخمدان ها، شکل کيست ها، وضعيت ديواره‌هاي کيست و محتويات درون کيست ها توسط سونوگرافي، براي تشخيص زودرس سرطان تخمدان، دقيق تر است.
در خانم‌ها قبل از سن يائسگي، تکرار سونوگرافي به فاصله 4 تا 6 هفته و مشاهده ي تداوم وجود تغييرات در بررسي هاي مجدد، مي تواند در تشخيص زودرس سرطان تخمدان در مراحل اوليه، کمک کند.
نظرات شما عزیزان:
آمار
وبلاگ:
